Hawaii. Khi nhắc đến hai tiếng đó, tâm trí ta thường vẽ nên những bãi biển cát trắng, những làn nước xanh ngọc, và những điệu múa Hula uyển chuyển. Đó là một thiên đường, một nơi để nghỉ dưỡng và tìm thấy sự bình yên.
Nhưng cũng chính trên hòn đảo thiên đường đó, mỗi năm, hàng ngàn con người từ khắp nơi trên thế giới lại tìm đến, không phải để nghỉ ngơi, mà để đối mặt với một trong những thử thách khắc nghiệt nhất mà con người từng tạo ra. Họ đến để bơi 3.86km giữa đại dương, đạp xe 180km xuyên qua những cánh đồng dung nham bỏng rát và những cơn gió ngang tàn, rồi chạy một cuộc marathon 42.2km dưới cái nắng thiêu đốt.
Họ đến để đối mặt với Ironman.
Đây không phải là một sự kiện được lên kế hoạch bởi một tập đoàn hùng mạnh. Nó không bắt đầu bằng một chiến dịch marketing rầm rộ. Lịch sử của Ironman, giống như chính cuộc đua, được viết nên bởi mồ hôi, sự liều lĩnh, và một câu hỏi đơn giản được đặt ra giữa những ly bia: “Ai mới là người bền bỉ nhất?”
Bối Cảnh: “Ai Là Người Bền Bỉ Nhất?”
Hãy quay trở lại Honolulu, năm 1977. Không khí thể thao trên hòn đảo Oahu lúc này vô cùng sôi động. Có ba cộng đồng VĐV rất riêng biệt, và ai cũng tin rằng môn thể thao của mình đòi hỏi sức bền cao nhất.
- Những Kình Ngư: Họ tự hào về cuộc thi bơi biển Waikiki Roughwater Swim, một hành trình dài 2.4 dặm (3.86km) giữa dòng chảy và sóng biển.
- Những Tay Đua Xe Đạp: Họ có cuộc đua Around-Oahu Bike Race, một vòng quanh đảo dài 112 dặm (180km), thường được tổ chức trong hai ngày.
- Những Người Chạy Bộ: Họ có Honolulu Marathon (42.2km), một trong những giải marathon danh giá và thử thách nhất.
Tại buổi lễ trao giải của một cuộc đua chạy bộ địa phương, một cuộc tranh luận vui vẻ nhưng không có hồi kết đã nổ ra. Những người chạy bộ cho rằng không gì có thể so sánh với việc chinh phục 42.2km. Những tay bơi và cua-rơ thì không đồng ý. Cuộc tranh luận cứ thế tiếp diễn, không ai chịu ai.
Trong đám đông lúc đó, có một Sĩ quan Hải quân Hoa Kỳ tên là John Collins. Là một người yêu thể thao và đã từng tham gia các cuộc đua triathlon ngắn đầu tiên ở San Diego (bao gồm cả Mission Bay 1974), Collins cảm thấy thích thú với cuộc tranh luận. Ông biết rằng mỗi môn đều có một cái “chất” riêng. Nhưng ông cũng có một ý tưởng táo bạo để chấm dứt cuộc tranh cãi này một lần và mãi mãi.
Lời Thách Thức Bất Tử
John Collins bước lên sân khấu. Ông cầm lấy micro và nói vào đám đông đang ồn ào. Ông đề cập đến một bài báo trên tạp chí Sports Illustrated, bài báo đã vinh danh Eddy Merckx, cua-rơ xe đạp vĩ đại nhất mọi thời đại, là người có chỉ số VO2 max (chỉ số đo lường khả năng hấp thụ oxy tối đa) cao nhất từng được ghi nhận. Collins cho rằng, có lẽ, chính các cua-rơ mới là những người bền bỉ nhất.
Rồi ông đưa ra lời thách thức lịch sử của mình: “Tôi đã tham gia cuộc đua ở San Diego, và tôi biết nó rất vui. Nhưng nó chưa đủ dài. Tôi thách thức các bạn! Chúng ta hãy gộp cả ba cuộc đua khắc nghiệt nhất trên hòn đảo này lại. Bơi 2.4 dặm, đạp xe 112 dặm, chạy marathon 26.2 dặm. Tất cả trong cùng một ngày!”
Một vài tiếng cười vang lên. Ý tưởng đó thật điên rồ, phi thực tế. Nhưng rồi Collins nói câu kết luận bất tử: “Ai về đích đầu tiên, chúng ta sẽ gọi người đó là Iron Man (Người Sắt).”
Sự im lặng bao trùm khán phòng. “Ironman”. Cái tên đó có một sức nặng ma thuật. Nó không còn là một cuộc đua, nó là một danh hiệu, một sự khẳng định. Lời thách thức đã được đưa ra. Và trong mắt một vài người có mặt ngày hôm đó, một ngọn lửa đã được thắp lên.
Cuộc Đua Đầu Tiên (1978) – 15 “Người Điên”
John Collins và vợ ông, Judy, đã biến lời thách thức thành hiện thực. Họ tự tay viết ra vài trang luật lệ, với dòng chữ mở đầu nổi tiếng: “Bơi 2.4 dặm! Đạp xe 112 dặm! Chạy bộ 26.2 dặm! Khoe khoang suốt phần đời còn lại.”
Ngày 18 tháng 2 năm 1978, 15 người đàn ông đã đứng trên bãi biển Waikiki để chấp nhận lời thách thức. Không có nhà tài trợ. Không có khán giả. Mỗi VĐV phải tự có một đội hỗ trợ riêng để tiếp tế nước và thức ăn.
Trong số 15 “người điên” đó, có John Collins, người sáng lập. Có John Dunbar, một lính đặc nhiệm Navy SEAL, được xem là ứng cử viên nặng ký nhất. Và có Gordon Haller, một chuyên gia liên lạc của Hải quân, một người đam mê thể thao nhưng khá thầm lặng.
Cuộc đua bắt đầu. Phần bơi diễn ra khá suôn sẻ. Nhưng phần đạp xe 180km trên những chiếc xe đạp nặng trịch thời bấy giờ đã bào mòn thể lực của tất cả. John Dunbar, đúng như dự đoán, đã dẫn đầu trong phần lớn thời gian. Anh hoàn thành phần đạp với một khoảng cách an toàn.
Nhưng rồi, bi kịch xảy ra. Trong phần chạy marathon, Dunbar bắt đầu cạn kiệt năng lượng. Đội hỗ trợ của anh, trong một quyết định mà sau này đã đi vào huyền thoại, thay vì tiếp nước, đã đưa cho anh… bia. Họ nghĩ rằng bia sẽ cung cấp calo và giúp anh tỉnh táo. Nhưng nó đã phản tác dụng. Dunbar bắt đầu đi bộ, rồi lảo đảo.
Trong khi đó, Gordon Haller, với một chiến lược ổn định và bền bỉ, cứ lầm lũi tiến về phía trước. Anh đã vượt qua Dunbar đang đi bộ ở những dặm cuối cùng.
Gordon Haller đã băng qua vạch đích, trở thành Người Sắt đầu tiên trong lịch sử với thành tích 11 giờ, 46 phút, và 58 giây.
Chỉ có 12 trong số 15 người hoàn thành. Nhưng tất cả họ đều đã trở thành một phần của huyền thoại. Cuộc đua đầu tiên đã kết thúc một cách thầm lặng, nhưng một huyền thoại đã ra đời.
Khoảnh Khắc Bất Tử Của Julie Moss (1982) – Khi Thất Bại Trở Thành Cảm Hứng Vĩ Đại
Năm 1981, cuộc đua được dời đến Kona, một vùng đất khắc nghiệt hơn với những cánh đồng dung nham đen kịt và những cơn gió cạnh (crosswind) tàn bạo. Tạp chí Sports Illustrated đã có một bài viết dài về cuộc đua, thu hút sự chú ý của cả nước Mỹ. Và rồi, đài truyền hình ABC, trong chương trình “Wide World of Sports”, đã quyết định đến để ghi hình cuộc đua vào tháng 2 năm 1982.
Đó là quyết định đã thay đổi tất cả.
Trong số các VĐV, có một cô sinh viên trẻ tên là Julie Moss. Cô tham gia cuộc đua không phải để vô địch, mà để làm… luận văn tốt nghiệp cho ngành vận động học của mình. Cô không phải là một VĐV chuyên nghiệp.
Nhưng một cách đáng kinh ngạc, Julie đã dẫn đầu phần thi của nữ trong gần như toàn bộ cuộc đua. Cô bơi tốt, đạp xe xuất sắc, và chạy rất ổn định. Máy quay của ABC liên tục hướng về cô, chuẩn bị ghi lại khoảnh khắc đăng quang của một nhà vô địch bất ngờ.
Nhưng rồi, bi kịch còn lớn hơn cả câu chuyện của John Dunbar đã xảy ra. Chỉ cách vạch đích vài dặm, cơ thể của Julie bắt đầu đình công. Mất nước và kiệt sức trầm trọng, đôi chân cô không còn nghe lời. Cô ngã quỵ. Cả nước Mỹ nín thở theo dõi qua màn hình TV. Cô cố gắng đứng dậy, rồi lại ngã.
Trong khoảnh khắc đó, thay vì bỏ cuộc, Julie Moss đã làm một điều không tưởng. Cô bắt đầu bò. Bằng tất cả ý chí còn lại, cô lết từng chút một, từng inch một, về phía vạch đích. Ngay lúc đó, Kathleen McCartney, người ở vị trí thứ hai, đã chạy ngang qua, khuôn mặt cũng đầy đau đớn nhưng vẫn còn đứng vững. McCartney đã giành chiến thắng.
Nhưng người chiến thắng thực sự trong trái tim của hàng triệu khán giả lại là Julie Moss. Hình ảnh một cô gái trẻ bò về đích, từ chối bỏ cuộc, đã trở thành một biểu tượng bất tử. Nó định nghĩa linh hồn của Ironman: ý chí mạnh hơn cơ thể, và việc hoàn thành còn vĩ đại hơn cả chiến thắng.
Sau khi chương trình được phát sóng, một làn sóng cảm hứng khổng lồ đã lan tỏa. Đơn đăng ký tham dự Ironman năm sau tăng vọt từ vài trăm lên vài ngàn. Julie Moss, trong thất bại của mình, đã trở thành người truyền cảm hứng vĩ đại nhất, là “mẹ đỡ đầu” tinh thần cho cả một thế hệ VĐV triathlon.
Kết Luận: Di Sản Của Kona
Những năm đầu tiên ở Hawaii đã tạo nên DNA của triathlon hiện đại. Nó không chỉ là một cuộc đua. Nó trở thành một hành trình, một phép ẩn dụ cho việc vượt qua những giới hạn tưởng chừng như không thể trong cuộc sống.
Tinh thần của Gordon Haller – người chiến thắng thầm lặng bằng sự bền bỉ – và ý chí của Julie Moss – người trở thành huyền thoại trong thất bại – đã hòa quyện lại để tạo nên linh hồn của Ironman.
Tại Gopeaks, chúng tôi tin rằng mỗi khi một học viên của mình đứng trước vạch xuất phát của một cuộc đua Ironman, họ không chỉ bắt đầu một cuộc thi. Họ đang viết tiếp câu chuyện huyền thoại đó. Họ đang mang trong mình di sản của 12 người đàn ông đầu tiên và ý chí bất khuất của Julie Moss.
Bởi vì Ironman không chỉ là một danh hiệu. Nó là một lời khẳng định: “Anything is Possible” (Mọi thứ đều có thể).
